Gezondheid en asociaal gedrag

Gezondheid is meer dan afwezigheid van infecties of het braaf werken aan de juiste bloeddruk. De definitie van die de Wereldgezondheidszorg van gezondheid geeft, luidt dan ook �gezondheid is volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn�. Of een arts met zijn receptenblokje dat allemaal kan bevorderen is nog maar helemaal de vraag, maar gezondheidszorg is daarom ook meer dan dat. In het British Medical Journal stond een artikel over de relatie tussen asociaal gedrag en gezondheid (BMJ 2003;326:834), dat illustreert hoe belangrijk een goed begrip van gezondheid is.

Een groep jongeren in de samenleving, die ook voor veel maatschappelijke overlast zorgt, blijkt een hoger alcoholgebruik te vertonen, meer drugs te gebruiken, vaker met justitie in aanraking te komen en ook regelmatig bij ongelukken betrokken te zijn. Er is ook een naamkaartje aan gehangen: het DATES syndroom: Drug abuse, injury sustained in Assaults and Accidental Trauma, and Elective Surgery. Het lijkt te gaan om een groep van voornamelijk gezonde jongens die rond hun achttiende meer risico�s nemen dan anderen, in een asociale leefstijl positieve waardering vinden van leeftijdgenoten en rond hun 32ste daar de gezondheidsconsequenties van beginnen te merken.

Het gaat om impulsieve kinderen, die problemen hebben op school, uit een asociaal milieu komen, waar ouders niet altijd goed functioneren (of afwezig zijn) en waar men het economisch moeilijk heeft. Het zorgt voor een bepaalde leefstijl, die echter ook zo maar weer kan veranderen zodra men een vaste baan krijgt, trouwt, naar een betere woonwijk verhuist of bij het leger gaat.

Uit onderzoek blijkt dat preventie effectief kan zijn, als het maar gebeurt als de jongeren nog jong zijn. Het bestaat uit begeleiding van de ouders, therapie voor de kinderen en regelmatig bezoek aan het gezin. Daarbij speelt de arts een rol, maar ook de maatschappelijk werker, de politie en een therapeut. Investeren in gezondheid betekent dus ook investeren in jongeren. Het is meer dan bloeddruk meten.

Het is interessant omdat een dergelijk probleem precies op het snijvlak ligt van �gezondheid� en gebruikelijk gedrag. Jongeren � en met name jongens � nemen meer risico�s en proberen van alles uit. Daar zijn ze jong voor. Groepsgedrag zorgt voor druk om je aan te passen aan wat de anderen doen. Wanneer ze uit bepaalde sociale milieus komen is hun wereldbeeld ook niet altijd zo erg positief. Ze hebben minder dan anderen het gevoel dat ze het wel zullen redden. Geen werk vinden kan ook het behoren tot zo�n groep belangrijker maken. Je wilt altijd tot een groep behoren en hoor je niet tot de groep die bij een groep die ergens werkt, dan heb je in elk geval je vrienden met wie je kattenkwaad uithaalt, samen iets drinkt en aan wie je je normen toetst. Dat kan uiteraard gevolgen hebben voor je gezondheid, want je kans verslaafd te raken aan drugs of alcohol is aanzienlijk groter.

Maar moet de gezondheidszorg dat nu oplossen? Moet het tot een syndroom verheven worden? Of is het meer een maatschappelijke uitdaging? Moet het schoolsysteem beter aansluiten op de uitdagingen van bepaalde jongens en meisjes? Zou er meer mogelijkheid moeten komen om ouders te helpen betere ouders te zijn?