Gezondheidsanalfabeten

Een Amerikaans onderzoek uit september 2006 van de Harvard School of Public Medicine laat zien dat veel volwassenen weinig begrijpen van de instructies die gegeven worden om de gezondheid te verbeteren. In Nederland is de situatie niet zo veel beter.

Uit het onderzoek blijkt dat veel bijsluiters en gezondheidsinformatie te moeilijk zijn. Te vaak worden er technische termen gebruikt en meestal wordt de informatie niet in een begrijpelijk kader geplaatst. Als we echt willen dat mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun gezondheid, zodat ze op de gezondheidsmarkt verstandig kunnen kiezen, dan zal er wat gedaan moeten worden aan dat gezondheidsanalfabetisme.

Bij het onderzoek (National Assessment of Adult Literacy) konden 500 punten behaald worden. Vrouwen hadden er gemiddeld 248 en mannen 242. Volwassenen boven 65 scoorden minder. Mensen met Europese of Aziatische achtergrond deden het in de tests beter dan mensen met Afrikaanse achtergrond en mensen uit Latijns Amerika. Bekend is dat ook in Europa migrantengroepen vaak minder kennis hebben over gezondheid.

Mensen die niet goed in staat zijn om formulieren van ziekenhuizen en bijsluiters te lezen hebben grotere kans om te overlijden als ze problemen met hun gezondheid hebben. Dat blijkt uit een ander onderzoek dat in de Verenigde Staten gedaan werd (Archives of Internal Medicine 2007;167:1503).

Voor het onderzoek werden 3260 mensen gevraagd die in 1997 bij Medicare (een soort Amerikaans ziekenfonds) werden geregistreerd. Bij die gelegenheid werden ze getest op hun vaardigheid in het lezen van medische informatie. Vervolgens werd in 2003 gekeken hoe het met die mensen gegaan was. Het bleek dat 39% van de mensen met onvoldoende vaardigheden op dat gebied was overleden, vergeleken met 29% met matige vaardigheden, en 19% met voldoende vaardigheden. Bij Medicare gaat het om ouderen; dus niet schrikken van die percentages.

Nu is het gemakkelijk om andere redenen aan te voeren. Misschien zijn gezondheidsanalfabeten ook minder welgesteld, roken ze meer, zijn ze dikker, of hebben ze een lager IQ, en is het daar aan te wijten. De onderzoekers hielden in hun analyse met die factoren daarom ook rekening. Werden die factoren meegewogen, dan waren de uitkomsten van het onderzoek nog steeds opvallend. Mensen met onvoldoende vaardigheid om medische informatie te lezen hebben 52% meer kans te overlijden. Mensen met matige vaardigheid lopen echter geen verhoogd risico.

Waar we blijkbaar behoefte aan hebben zijn alfabetiseringsprogramma�s. Je zou op school eigenlijk al les moeten krijgen in het lezen van bijsluiters. Op allerlei manieren zou je toegang tot informatie moeten krijgen.