Hormoonbehandeling overgang in verband gebracht met krimpende hersenen

Sinds in 2002 het onderzoek van het Women’s Health Initiative (WHI) liet zien dat de nadelen van hormonale overgangsbehandeling zo groot zijn dat gebruik wel erg serieus moet worden overwogen voordat vrouwen eraan beginnen, is de discussie rond de behandeling blijven voortgaan. Een verhoogde kans op borstkanker, meer kans op hartinfarcten en beroertes. In het artsenvakblad Neurology van 13 januari 2009 werd een onderzoek beschreven waaruit blijkt dat vrouwen die hormoonbehandeling gebruikt hebben een groter risico lopen dat hun hersenen zijn gekrompen dan vrouwen die placebo (nepmedicijn) gebruikten.

Het onderzoek maakte deel uit van het genoemde WHI onderzoek. Daarvoor ondergingen 1400 vrouwen tussen 71 en 89 die in het WHI onderzoek hadden meegedaan een hersenscan. Bij analyse van de gegevens bleek dat oestrogeen alleen of in combinatie met een progestageen een grotere kans hadden op krimpen van hippocampus en de voorschors van de hersenen, twee onderdelen die een grote rol spelen bij herinnering en nadenken. Overigens waren de hersenen in hun geheel wat kleiner.

Dat zou kunnen verklaren waarom in het WHI onderzoek wat meer dementie bij hormonen gebruikende vrouwen werd gezien. Toch kun je weer niet al te snel conclusies trekken. De effecten waren het sterkst bij vrouwen die al geheugenproblemen hadden voordat ze met de hormonen begonnen. Mogelijk zorgen de hormonen voor een versnelde achteruitgang bij vrouwen die al last hadden van achteruitgang van de hersenen.

Vanaf de kritiek op het omvangrijke gebruik van hormonale behandeling van de overgang begon, is er een heftige discussie tussen specialisten die vinden dat de risico’s wel meevallen en deskundigen die bezorgd zijn. Het advies is dat als vrouwen echt gehandicapt worden door overgangsverschijnselen (en dat zijn dan eigenlijk alleen de opvliegers en de achteruitgang van de seksuele functies) dan maar hormonen moeten gebruiken, maar in de laagste dosis en zo kort mogelijk. Te langdurig gebruik schuilt echter om de hoek, want wie wil nu de verschijnselen terug? Vrouwen ouder dan 65 zouden deze middelen helemaal niet moeten gebruiken.

Onderzoekers willen nu ook kijken wat het effect op de hersenen is bij jongere vrouwen. En vrouwen met overgangsklachten zouden goed na moeten denken over het gebruik van hormonen. Zijn bij jou de voordelen groter dan de risico’s. Bespreek het met je arts en niet alleen met hem.