De patient als klant

In een gezondheidszorg waar meer marktwerking moet komen, zal de cliënt, of de patiënt of de gebruiker een goede consument moeten worden. Hij moet kunnen kiezen. Dat betekent dat je voldoende informatie moet hebben. Anders kun je niet beoordelen wat het beste voor je is. Maar hebben we de kennis in huis die nodig is?

Er is vaak gezegd dat de markt in de zorg geen echte markt is, want de eindgebruiker maakt de keuze niet. Er is iemand anders die de beslissingen neemt: de werker in de zorg. Niet de eindgebruiker van het product. Dat klopt. In die zin klopt het ook dat dit een ongezonde situatie is, want wie echt in marktwerking gelooft beseft dat dan dus niet degene die de lasten draagt na moet denken over de risico’s en over de kosten. En om bij dat laatste even stil te staan. Het Nederlandse systeem laat weinig zien van wat je je als eindgebruiker kunt besparen bij het maken van de juiste keuze.

Daarom geldt: als zorg een markt is, dan heeft de gebruiker van de zorg recht op behoorlijke informatie en moet hij ook werkelijk beslissingen kunnen nemen. Behoorlijke informatie is onafhankelijk. Dat wil zeggen dat die niet geproduceerd wordt door een belanghebbende. Een belanghebbende kan natuurlijk wel het beste met je voor hebben, maar is niet zelf in staat om zich echt los te maken van wat hij belangrijk vindt. En wat hij belangrijk vindt is verbonden met wat belangrijk voor hemzelf is. Behoorlijke informatie is ook objectief. Dat wil zeggen dat het getoetst is. Het is geen informatie van iemand die iets vindt of gelooft. Het is informatie waarvan aangetoond is dat er reden is om te geloven dat het juist is. Het beste systeem om iets te toetsen is onze wetenschap. Daarin zijn regels bedacht over eerlijk en correct toetsen. Behoorlijke informatie is dan ook weer niet uitsluitend gebaseerd op onderzoek dat gesponsord werd door belanghebbenden, want dat zou weer onhandig zijn. Het moet gebaseerd zijn op meerdere bronnen.