Hoe wetenschappelijk is het werk van een arts?

De reguliere geneeskunde onderscheidt zich van de alternatieve geneeswijzen omdat het onderbouwd is door wetenschappelijk bewijs. Men spreekt in dat verband over evidence based medicine. In principe zouden alle behandelingen dan ook gebaseerd moeten zijn op dat wetenschappelijk bewijs. In een artikel uit 2005 in het British Medical Journal wordt dat omschreven als �het bewuste, expliciete en zorgvuldige gebruik van het huidige beste bewijs bij het nemen van beslissingen over de zorg van individuele pati�nten� (BMJ 2005;331:247). Uit onderzoeken blijkt echter dat de richtlijnen voor wetenschappelijk handelen vaak rammelen (BMJ 2005;331:263) en dat huisartsen bij verantwoord voorschrijven lang niet altijd naar het advies van apothekers luisteren, die er toch voor gestudeerd hebben (Pharm Weekbl 2005:140:962).

Dat laatste blijkt uit het proefschrift van Paul Muijers, medisch adviseur van een zorgverzekeraar. Uit zijn onderzoek blijkt dat het veel geroemde farmacotherapeutisch overleg (FTO) tussen huisartsen en apothekers jammer genoeg niet leidt tot beter voorschrijven van huisartsen.

Dat de richtlijnen voor artsen waarop ze hun wetenschappelijke beslissingen moeten baseren vaak rammelen blijkt uit Engels onderzoek. Uit de analyse van de verschillende richtlijnen ten aanzien van aanpassingen van de dosis van medicijnen bij nierproblemen blijken bijvoorbeeld �opmerkelijke verschillen en een groot gebrek aan detail�. De verschillen ontstaan doordat deskundigen die de richtlijnen formuleren op verschillende wijze interpreteren. Artsen kunnen helaas vaak weinig met de richtlijnen. Bovendien zijn de richtlijnen van specialisten vaak anders dan die van huisartsen. Soms laten specialisten zich zelfs ronduit laatdunkend uit over de richtlijnen voor huisartsen.

Betekent het dat de moderne geneeskunde toch niet zo wetenschappelijk is? Nee, het betekent eerder dat het voorschrijven van medicijnen mensenwerk is en dat wetenschappelijk werken een ideaal is, maar niet altijd realiseerbaar. Een arts staat onder invloed van allerlei factoren die niets met wetenschap te maken hebben. Het zijn factoren die bijvoorbeeld met hemzelf te maken hebben: tijdsdruk, onzekerheid. En er is ook invloed van buitenaf. Wat als bijvoorbeeld een ouder met een kind met keelpijn blijft aandringen op antibiotica? Dan schrijft de arts het uiteindelijk voor terwijl hij heel goed weet dat het zinloos is. En wat als er net een artsenbezoeker langs is geweest die de nieuwste cholesterolverlager heeft aangeprezen? Dan schrijft de arts dat middel wat gemakkelijker voor. Zo gaat het nu eenmaal. Het betekent echter ook dat u als gebruiker in de dialoog met uw arts op het beste kunt aandringen en op een open communicatie. Vergeet niet: de gebruiker van de zorg heeft ook invloed. Als u goed ge�nformeerd het gesprek aangaat, komt u ongetwijfeld in overleg met uw arts tot een juiste beslissing.